vrijdag 14 februari 2014

Als de meeuwen schreeuwen...

Wat gebeurt er als je opgespoten landspecie twintig jaar lang onberoerd en als braakliggend terrein zonder functie laat liggen? Juist, de natuur palmt het terug in. Dat is ook zo gebeurd met enkele aanzienlijke stukken land aan de uiteinden van de voorhaven van Zeebrugge, tegenaan de westelijke strekdam. Daar zijn in de jaren ‘80 bij de uitbreiding van de haven van Zeebrugge en dito aanleg van de oostelijke en westelijke strekdammen grote substanties landspecies aangevoerd waarvan men nog niet wist waarvoor of hoe die aan te wenden. Het enige wat klaar en duidelijk was: ooit zal daar één of ander havenbedrijf zich vestigen. De terreinen bleven twintig jaar lang onaangeroerd, een ideale opportuniteit voor de natuur om in te grijpen. De meeuwenpopulatie vond er een geschikte broedplaats bij hun terugkeer uit het hoge Noorden.
 
Anno 2014 worden de toekomstplannen voor deze terreinen ietwat duidelijker, de twee grootste containerbedrijven PSA en APM plannen deze gebieden in te palmen om hun activiteiten uit te breiden. Groot gelijk zou ik zo zeggen, de strekdammen en die terreinen zijn er immers ooit gekomen omwille van economische voorspoed en mogelijke uitbreiding van de haven, laten we dat niet onder stoelen of banken steken. Het doet me deugd te horen dat wereldspelers zoals PSA en APM nog steeds wensen blijven te investeren in Zeebrugge en de voorhaven aanzien als een ideale uitvalsbasis en overslag voor hun trafieken. De Haven van Zeebrugge is nu immers één van de grootste arbeidspools van West-Vlaanderen en de Belgische kust.
 
Maar wat met de meeuwen die daar reeds tientallen jaren hun ideale broedplaats gevonden hebben? Laat ik eerlijk zijn, de zilver- en mantelmeeuwen zijn nu niet meteen mijn favoriete troeteldieren, die pikkende en kraaiende witte beesten. Geef mij dan maar een roodborstje of musje die lieflijk de wormen uit de grond pikt. Echter, fair is fair, de meeuwen zijn kustdieren… wij wonen aan de Kust, let’s deal with it. Ikzelf woon reeds 33 jaar aan de Kust en heb die meeuwen er al altijd geweten, in alle sereniteit en in harmonie met alle kustbewoners… Alleen is de hetze rond de aanwezigheid van deze typische kustdieren de laatste jaren in alle hevigheid losgebarsten en werd het dier menigmaal beschimpt en vervloekt aan de keukentafel en werd het onderwerp van menig toogpraat. Waarschijnlijk sterk gevoed door het groot aantal tweedeverblijvers die het aspect meeuw vanuit het binnenland niet echt wisten te apprecieren en er niet in slaagden het dier te kaderen binnen de typische eigenheid van de Belgische kust. Verscheidene politici stortten zich op deze schijnbare “opportuniteit” om zich via dit eerder makkelijke doel te etaleren in de lokale media die er op hun beurt gretig op inspeelden. Er werden valse vossen geplaatst op daken van middelbare scholen, laserconsoles moesten de dieren afschrikken,… Gratuit populisme troef…
 
Meeuwen zijn en blijven aaseters, meeuwen zijn en blijven kustdieren, we zullen het er mee moeten stellen. Net zoals de gieren ook aaseters zijn en de Pyreneeën het er ook mee moeten stellen. De broedplaatsen in de voorhaven zullen verdwijnen, laten we het er daar over eens zijn. Maar de Vlaamse Overheid is nu aan zet om duurzame alternatieven te ontwikkelen. Duurzaam voor de meeuwenpopulatie maar tegelijk ook duurzaam voor de Belgische kust en badplaatsen! Er moet geanticipeerd worden op het verdwijnen van de broedplaats, maar tegelijk moeten we ook vermijden dat de meeuwenpopulaties neerstrijken in de badplaatsen en zo nog meer ergernis opwekken bij de lokale bewoners. Laat staan dat er plots op elk dak een rondrijdende vos tevoorschijn komt. Er zijn tal van alternatieven mogelijk, maar die moeten ook daadwerkelijk onderzocht worden. En daarin schiet de overheid schromelijk te kort. Wat zijn die alternatieve dan? Er wordt gedacht aan daken van bedrijven in de Zeebrugse haven? Een benijdenswaardig idee, maar in hoeverre haalbaar… Wat met broedplaatsen in zee? Kan eventueel gecombineerd worden met het project “Vlaamse baaien” die de kustbescherming moeten verbeteren. Maar we moeten het warm water niet uitvinden, er zijn tal van bestaande locaties die kunnen aangewend worden: de baai van Heist, de bufferzone tussen de Vuurtorenwijk en de Sea-Ro terminal en waarom zelfs ’t Zwin niet gaan onderzoeken? Ik heb de wijsheid niet in pacht, dierenkunde is en zal nooit mijn specialiteit wezen dus ik ga daar dan ook geen uitspraken over doen. Maar laat er ons werk van maken. Het is de verdomde plicht van de overheid om te anticiperen op het verdwijnen van de broedplaatsen en de mogelijke alternatieven te onderzoeken, zowel ten voordele van de meeuw en om de overlast voor de Kustbewoner tot een minimum te beperken.

Toch wil ik ook nog even terugkeren op het aspect “aaseter”… Juist, de opengepikte vuilzakken die ’s morgens langsheen de dijk een spoor van etensresten nalaten. Meeuwen zijn aaseters en zoeken hun voedsel daar waar het achtergelaten wordt. En bij welke soort is de overconsumptie dermate groot en de wegwerpcultuur zodanig ingeburgerd, dat er restafval en voedsel bij de vleet te vinden is? Correct, wijzelf. Ik ga hier geen betoog afsteken rond overconsumptie en de wegwerpcultuur, dat is misschien voer voor een ander artikel, maar laten we het even hebben over maatregelen die op zeer korte termijn ervoor kunnen zorgen dat opengepikte vuilzakken en restjes kip voor eens en altijd tot het verleden zal behoren. Onlangs was ik in Vlissingen, en daar heb ik een sterk staaltje van Nederlandse nuchterheid ontdekt: gezamenlijke afvalcontainers! Her en der verspreid over de stad staan gezamenlijk afvalcontainers opgesteld, opgedeeld in restafval, pmd, etc… Ze bestaan, in alle maten en kleuren, voor allerlei soorten afval, op maat gemaakt en afgestemd op de wensen en verzuchtingen van de gemeente in kwestie. Gedaan met afvalkalenders en wederom vaststellen dat je de vuilzak bent vergeten buiten te zetten, gedaan met inefficiënte en energieverslindende huisvuilophaling temidden in de nacht… en vooral gedaan met opengereten vuilzakken en restjes kip langsheen de straat. Een zakje afval? Gewoon even een wandeling tot op de hoek van de straat en je afval in de daartoe bestemde afvalcontainer deponeren (uiteraard gesorteerd, als het enigszins mogelijk is). Dit afvalsysteem is algemeen aanvaard en wijdverspreid in Nederland, en heeft z’n nut en voordelen bewezen. Het is een systeem dat op zeer korte termijn kan onderzocht, aanbesteed en uitgevoerd worden. Hou die valse vossen en laserconsoles dus maar voor Carnaval dat binnen twee weken in verschillende kuststeden terug in alle hevigheid losbarst…